DART: Η NASA εμβόλισε αστεροειδή και έγραψε διαστημική ιστορία - Πότε θα φανεί αν πέτυχε η αποστολή

27/09/2022
Διαστημική ιστορία έγραψε πριν από μερικές ώρες η NASA, καθώς έφερε εις πέρας μια άκρως φιλόδοξη και απαιτητική άσκηση πλανητικής άμυνας, εμβολίζοντας εσκεμμένα έναν αστεροειδή με διαστημόπλοιο, προκειμένου να μεταβληθεί η πορεία του με τη δύναμη της κινητικής ενέργειας.

Η αποστολή που βαπτίστηκε DART («βέλος», στα αγγλικά, ακρώνυμο του όρου Double Asteroid Redirection Test) σηματοδοτεί την πρώτη δοκιμή της τεχνικής αυτής. Επιτρέπει στη NASA να κάνει πρόβα για την περίπτωση που παρουσιαστεί μια μέρα ο κίνδυνος να συγκρουστεί ένας αστεροειδής με τη Γη, γεγονός που θα συνιστούσε υπαρξιακή απειλή για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα.

Αν και ο στόχος της άσκησης DART είναι πολύ λιγότερο θεαματικός σε σύγκριση με τα σενάρια ταινιών επιστημονικής φαντασίας όπως το φιλμ Αρμαγεδδών, πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου αποστολή που ανοίγει νέους δρόμους στην πλανητική άμυνα. Ωστόσο, θα χρειαστεί αναμονή ημερών ως εβδομάδων προτού οι επιστήμονες να μπορέσουν να επιβεβαιώσουν πως η τροχιά του αστεροειδή πράγματι μεταβλήθηκε. Θα το κάνουν χάρη σε τηλεσκόπια στη Γη, που θα παρατηρήσουν την διακύμανση της τροχιάς του μικρότερου αστεροειδή γύρω από τον μεγαλύτερο μετά την πρόσκρουση.
Τι περιλάμβανε η αποστολή DART

Το σκάφος-καμικάζι, λίγο μικρότερο από αυτοκίνητο, έπεσε με ταχύτητα η οποία ξεπερνούσε τα 20.000 χιλιόμετρα την ώρα πάνω στον αστεροειδή, την ώρα που προβλεπόταν (στις 02:14 ώρα Ελλάδας). Ομάδες της NASA, που βρίσκονταν στο κέντρο ελέγχου αποστολής στο Μέριλαντ, ξέσπασαν σε ζητωκραυγές τη στιγμή της πρόσκρουσης.



Λίγα λεπτά νωρίτερα, ο αστεροειδής Δίμορφος, σε απόσταση περίπου 11 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, άρχιζε να μεγαλώνει σιγά-σιγά στις εντυπωσιακές εικόνες που μεταδίδονταν απευθείας από κάμερα το σκάφος. Ήταν ευδιάκριτη η γκρίζα ακανόνιστη επιφάνεια του βράχου. «Εισερχόμαστε σε νέα εποχή, στην οποία δυνητικά έχουμε τη δυνατότητα να προστατευτούμε από την σύγκρουση με επικίνδυνους αστεροειδείς», συνόψισε η Λόρι Γκλέιζ, διευθύντρια πλανητικών επιστημών στη NASA.

Ο Δίμορφος έχει διάμετρο 160 μέτρων και δεν εγείρει κανέναν κίνδυνο για τον πλανήτη Γη. Είναι δορυφόρος μεγαλύτερου αστεροειδή, του Διδύμου, και μέχρι τώρα έκανε πλήρη περιστροφή γύρω του σε 11 ώρες και 55 λεπτά. Η NASA θέλει να μειώσει την τροχιά κατά 10 λεπτά, με άλλα λόγια να τον κάνει να πλησιάσει τον Δίδυμο.

Το σκάφος ταξίδεψε για περίπου δέκα μήνες, μετά την εκτόξευσή του από την Καλιφόρνια. Για να χτυπήσει στόχο τόσο μικρό όσο ο Δίμορφος, η τελευταία φάση της πτήσης του ήταν εντελώς αυτοματοποιημένη, σαν να επρόκειτο για αυτοκατευθυνόμενο πύραυλο.
Τρία λεπτά μετά την πρόσκρουση, δορυφόρος μικρού μεγέθους, περίπου όσου έχει κουτί παπουτσιών, που ονομάζεται LICIACube και αφέθηκε από το σκάφος προτού γίνει η σύγκρουση, επρόκειτο να περάσει σε απόσταση 55 χιλιομέτρων από τον αστεροειδή για να συλλέξει εικόνες.

Το εγχείρημα παράλληλα επρόκειτο να παρακολουθείται από τα
διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και James Webb, που επρόκειτο να εντοπίσουν το σύννεφο σκόνης ώστε να μπορέσει να υπολογιστεί η ποσότητα της ύλης που εκτινάχθηκε.

Θα επιτραπεί επίσης να κατανοηθεί καλύτερα η σύνθεση του Δίμορφου, που είναι αντιπροσωπευτικός αστεροειδών που απαντώνται συχνά, άρα να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα της μεθόδου.

Το ευρωπαϊκό σκάφος Ήρα, που αναμένεται να εκτοξευτεί το 2024, θα παρατηρήσει από κοντά τον Δίμορφο το 2026, για να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της πρόσκρουσης και να μετρηθεί, για πρώτη φορά, η μάζα του αστεροειδούς.

NASA: Το Voyager 1 «άκουσε» για πρώτη φορά τον ήχο του μεσοαστρικού διαστήματος 

Τα όργανα στο “Voyager 1” της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το οποίο, πριν περίπου εννέα χρόνια (2012), βγήκε από την επικράτεια του ηλιακού μας συστήματος, ανίχνευσαν για πρώτη φορά και έστειλαν στη Γη τον αχνό μονότονο, μόνιμο και απόκοσμο βόμβο του μεσοαστρικού διαστήματος.

Ο ανεπαίσθητος ήχος προκαλείται από τις συνεχείς δονήσεις των αερίων στο μεσοαστρικό χώρο. Στην ουσία πρόκειται για τον θόρυβο υποβάθρου στις αχανείς εκτάσεις ανάμεσα στα άστρα. Αυτές οι δονήσεις, που αποκαλούνται μόνιμα κύματα πλάσματος, εντοπίσθηκαν στις ραδιοσυχνότητες και είναι πολύ αδύναμες για να ακουστούν από το ανθρώπινο αυτί, σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Κορνέλ των ΗΠΑ που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας “Nature Astronomy”, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς.

Το «Βόγιατζερ 1» είχε εκτοξευθεί το Σεπτέμβριο του 1977 και σήμερα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 22,7 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη ή 152 φορές την απόσταση Γης-Ήλιου και αποτελεί το πιο μακρινό ανθρώπινο κατασκεύασμα στο διάστημα. Έχοντας επισκεφθεί πριν δεκαετίες το Δία (1979) και τον Κρόνο (1980) και συνεχίζοντας την «Οδύσσεια» του πέρα από τις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος (ηλιόπαυση), συνεχίζει να συλλέγει και να μεταδίδει δεδομένα, επιτρέποντας στους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα το μεσοαστρικό χώρο.

Οι απέραντες περιοχές ανάμεσα στα αστρικά (ηλιακά) συστήματα του γαλαξία μας δεν είναι τελείως κενές, καθώς ύλη (κυρίως αέρια) και ακτινοβολία συνθέτουν το λεγόμενο μεσοαστρικό ή διαστρικό μέσο. Περίπου το 15% της ορατής ύλης του γαλαξία μας αποτελείται από τέτοια μεσοαστρικά αέρια, σκόνη και σωματίδια κοσμικής ακτινοβολίας. Ένα μεγάλο μέρος του μεσοαστρικού μέσου βρίσκεται σε μορφή ιονισμένου (ηλεκτρικά φορτισμένου) πλάσματος. Σε αυτό το πλάσμα ανάμεσα στα άστρα υπάρχουν μόνο 0,1 άτομα ανά κυβικό εκατοστό, ενώ στον αέρα της Γης υπάρχουν δισεκατομμύρια άτομα.

Προηγουμένως, το “Voyager 1” είχε ανιχνεύσει διαταραχές στα μεσοαστρικά αέρια, οι οποίες προκαλούνται από τις περιοδικές ηλιακές εκλάμψεις. Τώρα το σκάφος αποκάλυψε τις μόνιμες δονήσεις των αερίων, οι οποίες είναι άσχετες με την ηλιακή δραστηριότητα και προκαλούν ένα βόμβο με συχνότητα περίπου 3 kHz.

Έπειτα από 44 χρόνια ταξιδιού, το Voyager 1 -που παρά την αρίθμηση του είχε εκτοξευθεί λίγες εβδομάδες μετά το δίδυμο σκάφος Voyager 2- θα συνεχίσει την περιπέτεια του, αλλά κάποια στιγμή θα πάψει να τροφοδοτείται με ενέργεια, πιθανώς μέσα σε αυτή τη δεκαετία.